E-commerce in Zuid-Afrika

Twinkle zoekt letterlijk de grens op. In de rubriek Grenzeloos laat de redactie haar licht schijnen op een e-commerce ontwikkeling in een land dat niet vaak aan bod komt, maar zeker de moeite waard is om te bespreken. Deze keer: een rechtbank in Zuid-Afrika steekt voorlopig een stokje voor de bouw van een nieuw Amazon-hoofdkantoor.

De rechter zet de rem op de bouw van het kantoor in Kaapstad omdat de plaatselijke bevolking niet genoeg betrokken werd bij de ontwikkeling. De bedoeling is dat vanuit het nieuwe kantoor alle activiteiten in Afrika gecoördineerd worden. Er is plek voor 31.000 m² woonoppervlak, 56.000 m² kantoorruimte, 22.700 m² commerciële ruimte, een hotel en een fitnessclub. Na voltooiing moeten er banen bij komen voor circa 19.000 mensen. De planning voor het gebouw ging al in 2019 van start en daarmee ook de discussies en protestgeluiden. Het project, dat 300 miljoen dollar (273 miljoen euro) kost, wordt gebouwd op een locatie die als heilig land geldt voor een groep Zuid-Afrikanen. Een andere groep ziet het nieuwe kantoor echter als een verbetering en niet als schending van heilig land, mede omdat de ontwikkelaar had beloofd een centrum te creëren dat gewijd is aan de geschiedenis en cultuur van inheemse volkeren. De rechter oordeelde dat de inheemse bevolking niet genoeg werd betrokken bij dit overleg en dat de grondrechten op hun cultuur en erfgoed werden geschonden. Voorlopig ligt de bouw dus stil, maar de kans bestaat dat die weer wordt hervat na onderhandelingen tussen Amazon en alle inheemse groepen, zo weet The New York Times.

Grootste speler

Hoewel de grootse plannen van Amazon doen vermoeden dat hun marktaandeel in het Afrikaanse land erg groot is, ligt de werkelijkheid iets genuanceerder. De Amerikaanse e-commercegigant staat in de top-5 van grootste e-commercebedrijven in Zuid-Afrika, maar bezet daarbij de laatste plek. De andere vier plaatsen worden ingenomen door Zuid-Afrikaanse ondernemingen. De grootste speler in het land is Takealot.com, een warenhuis dat qua assortiment doet denken aan het Nederlandse bol.com. Ook plek twee en drie worden bezet door warenhuizen. Superbalist.com (nummer twee) verkoopt onder meer mode, beauty en interieurartikelen. Woolworths.co.za (nummer drie) verkoopt naast mode en interieuritems ook boodschappen. Plek vier wordt bezet door modespeler MRP.com.

19% groei

In 2021 groeide de Zuid-Afrikaanse e-commerce met 19% ten opzichte van het jaar ervoor naar een omzet van 5 miljard dollar (4,5 miljard euro), zo blijkt uit cijfers van Statista. Op de wereldranglijst staat het op plek 41, waarmee het vóór Irak en achter de Filipijnen staat. De Zuid-Afrikaanse consument is, mede door corona, meer online gaan shoppen. Uit een onderzoek dat Deloitte eind 2020 deed onder 1.004 Zuid-Afrikaanse consumenten, bleek dat 70% van de respondenten minimaal één keer per maand online iets bestelt. De voornaamste redenen hiervoor waren gemak (26%), covid-19 (25%) en tijdsbesparing (23%).